قوز قرنیه

قوز قرنیه به معنای مخروطی شدن قرنیه می باشد. قرنیه لایه شفاف جلوی کره چشم است . اگر کره چشم انسان را به چراغ ماشینی تشبیه کنیم ، قرنیه را می توان به شیشه چراغ تشبیه کرد. در حالت عادی شکل قرنیه کروی و منظم می باشد و مانند یک لنز محدب نور را از خود عبور می دهد و تصویر واضحی روی شبکیه ایجاد می کند. ولی در کراتوکونوس ، شکل قرنیه تغییر می کند و بجای کروی بودن به حالت مخروطی و می توان گفت به شکل " کله قندی " یا قوز مانند در می آید و علائه بر آن نا منظم و نا صاف می شود. این مشکل باعث شده تصویر شفافی از شیئ در چشم ایجاد نشود و شخص دچار تاری دید شود.

در اکثر موارد این بیماری هیچگونه علتی ندارد و در دوران نوجوانی شروع به ایجاد شدن کرده و به مرور زمان پیشرفت می کند . بنابراین کراتوکونوس ، برعکس آب مروارید بیماری جوانان و نوجوانان است. بندرت ممکن است عوامل ارثی و عوامل محیطی در ایجاد ان نقش داشته باشند . البته در کسانی که حساسیت شدید چشم دارند و مرتب چشم خود را مالش می دهند شانس بروز این بیماری وجود دارد.

آیا کراتوکونوس یک بیماری خطرناک محسوب می شود و به نابینائی منجر می گردد؟

خیر ، خوشبختانه در کراتوکونوس تنها قرنیه گرفتار شده و سایر لایه های حساس چشم نظیر عدسی ، شبکیه و عصب چشم طبیعی هستند و حتی اگر بیماری نهایت پیشرفت خود را بکند هرگز به نابینائی منجر نمی شود و پس از درمان معمولا" شخص بینائی خود را بدست می آورد.

درمان این بیماری بستگی به خفیف یا شدید بودن آن ، سن بیمار و وضعیت بینائی او دارد. در موارد خیلی خفیف که بیمار مشکل چندانی احساس نمی کند و دید نسبتا خوبی دارد نیاز به اقدام خاصی نبوده و بیمار بایستی  پیگیری شود. در مواردی که برای بیمار کاهش بینائی ایجاد شده سعی می شود برای بیمار عینک تجویز شده و با عینک بینائی او اصلاح شود. در موارد پیشرفته تر که دید بیمار با عینک اصلاح نمی شود می توان از لنزهای تماسی استفاده کرد ، این لنزها از نوع لنزهای سخت بوده و با آموزشی که به بیمار داده می شود می تواند خودش لنزها را در چشم گذاشته یا خارج نماید. معمولا این لنزها در هنگام شب و موقع خواب بایستی از چشم خارج شوند . رعایت توصیه های پزشک معالج و مراقبت صحیح از لنزها و چشم ، می تواند از عوارض این لنزها جلوگیری کند.

در گذشته برای درمان قوز قرنیه به وسیله لنزهای تماسی محدودیت وجود داشت و تنها لنزهای سخت معمولی در دسترس بودند. بعضی بیماران این لنزها را تحمل نمی کردند و در آنها که شدت بیماری زیادتر بود این لنزها به خوبی روی قرنیه جاگذاری و فیت نمی شدند. امروزه انواع پیشرفته تری از این لنزه در دسترس است و امکان این وجود دارد که تعداد بیشتری از بیماران بتوانند از لنز استفاده کنند. بعضی از این لنزها ترکیبی از لنزهای نرم و سخت هستند که به آنها لنزهای هیبریدی گفته می شود. بعضی دیگر هم دارای شکل و طراحی خاص و اندازه بزرگتر هستند به طوری که در محیط روی صلبیه قرار می گیرند و به آنها اسکلرال و مینی اسکلرال گفته می شود. در کلینیک پارسیان امکانات تجویز و سفارش انواع این لنزها، بر اساس وضعیت قرنیه بیماران وجود دارد.

عمل جراحی اگرچه نتایج خوبی دارد ، ولی تنها وقتی توصیه می شود که بیمار با عینک دید مناسبی بدست نیاورد و قادر به استفاده از لنز نمی باشد . حتی توصیه می شود در صورتی که بیمار قبلا از لنز استفاده می کرده ، مجددا لنزهای او بررسی شده و در صورت نیاز لنزهای جدید تری برای او تجویز شود .ولی اگر بیمار به هر علتی قادر به استفاده لنز نباشد و با عینک هم دید مناسبی از نداشته باشد به ناچار کاندید اعمال جراحی خواهد بود.

اعمال مختلفی برای این بیماری وجود دارد که شایعترین آنها رینگ های داخل قرنیه و پیوند قرنیه هستند. اخیرآ هم تکنیک های درمان لیزری مانند PRK و ترانس در بعضی از بیماران به کار رفته است. عمل کراس لینکینگ توسط اشعه UV یکی از شیوه های جدیدی است که در این بیماران استفاده می شود.

رینگ های داخل قرنیه حلقه هایی هستند که جهت اصلاح بعضی از بیماری ها داخل نسج قرنیه کار گذاشته می شوند و با تغییر شکل قرنیه باعث بهبود بینایی فرد می شوند . این رینگ ها امروزه عمدتا برای اصلاح کراتوکونوس ( قوز قرنیه ) استفاده می شوند . قطر این حلقه ها بین ۵ تا ۷ میلیمتر است و به صورت دو تکه یا یک حلقه کامل وجود دارند . ضخامت آن ها نیز متفاوت است ( بین ۱۵۰ تا ۴۵۰ میکرون ) و بر اساس شدت بیماری ، قطر و ضخامت آن ها انتخاب می شود . جهت کارگزاری آن ها از وسایل مکانیکی مخصوص و امروزه بیشتر از دستگاه لیزر فمتوسکند استفاده می شود . پس از ایجاد یک یا دو کانال در عمق قرنیه ، یک تکه یا دو تکه حلفه داخل کانال قرار گرفته و با فشاری که در نسج قرنیه اعمال می شود باعث منظم ترشدن سطح قرنیه و اصلاح بینایی می شوند . برای کارگزاری حلقه کامل بایستی یک برش گرد داخل قرنیه به صورت یک پاکت ایجاد شود .

انتخاب نوع حلقه ها ، ضخامت و قطر آن ها بستگی به وضعیت بیماری قرنیه و نیز سلیقه و تجربه پزشک معالج دارد . هم اکنون انواع مختلف این رینگ ها با استفائه از تکنولو‍ژی پیشرفته لیزر فمتوسکند در کلینیک پارسیان استفاده می شود.

مؤثر ترین عمل برای این بیماران مبتلا به قوز قرنیه شدید، پیوند قرنیه است . در گذشته پیوند قرنیه برروی کل ضخامت قرنیه انجام می شد ولی از آنجایی که لایه داخلی قرنیه که نقش حساسی در شفافیت قرنیه دارد در این بیماران طبیعی می باشد ، امروزه سعی می شود که پیوند به صورت " لاملار " یا نیم ضخامت انجام شود و تنها لایه جلوی قرنیه برداشته شده و پیوند شود و لایه داخلی آن باقی بماند. این تکنیک باعث کاهش قابل توجه " رد پیوند قرنیه" می شود ، چرا که لایه داخلی باقی مانده دچار رد پیوند یا به اصطلاح Rejection نمی شود . البته امکان انجام این تکنیک در همه افراد وجود ندارد و در ۷۰ تا ۹۰ درصد افراد قابل انجام است.

نتیجه عمل پیوند نسبتا خوب است و موفقیت آن بالاست . ولی بایستی دانست که بعضی افراد پس از عمل دچار نزدیک بینی و آستیگماتیسم بالا می شوند که مجددا نیاز به عمل جراحی خواهند داشت. ضمنآ در صد کمی از افراد ممکن است دچار رد پیوند شده ونیاز به درمان داروئی، و در صورت عدم پاسخ نیاز به پیوند مجدد پیدا کنند. امکان رذ پیوند در ماهها و سالهای اول بیشتر است و هر چه زمان بگذرد از احتمال آن کاسته می شود . ولی بایستی گفت که اگر بیمار پس از " رد پیوند " بلافاصله به پزشک مراجعه کند به احتمال خیلی زیاد با درمان داروئی قرنیه او به حالت طبیعی بر می گردد . بنابراین به بیمارانی که پیوند شده اند توصیه می شود در صورت احساس هر گونه تاری بینائی ، قرمزی و ناراحتی چشم سریعا به پزشک معالج یا مراکز اورژانس چشم مراجعه کنند

عمل پیوند قرنیه به معنای حذف عینک نمی باشد و ممکن است این بیماران پس از عمل نیاز به عینک و یا اعمال اصلاح بینائی داشته باشند.

ما در کلینیک پارسیان برای انجام انواع پیوند قرنیه از دستگاه لیزر فمتوسکند استفاده می کنیم. با استفاده از این دستگاه ما قادر خواهیم بود عمل را به شیوه ای که برای هر بیمار منسب تر است انجام دهیم.