هفته جهانی گلوکوم (آب سیاه)

هفته جهانی گلوکوم، ابتکار مشترک بین انجمن جهانی گلوکوم و بیماران گلوکوم است و طی 10 سال گذشته، بسیار موفق بوده است.

گلوکوم یا آب سیاه به گروهی از بیماری ها گفته می شود که به عصب بینایی چشم آسیب می رسانند و می توانند منجر به از بین رفتن بینایی و حتی نابینایی شود. با این حال، با تشخیص زود هنگام و درمان به موقع آن، اغلب افراد می توانند چشم خود را در برابر از دست دادن بینایی محافظت کنند.

عصب بینایی شامل بیش از یک میلیون الیاف عصبی است و رابط بین شبکیه چشم و مغز است. شبکیه بافت حساس به نور در عقب چشم است. برای بینایی خوب لازم است عصب بینایی سالم باشد. گلوکوم اغلب با افزایش فشار داخل چشم ارتباط دارد و افزایش فشار داخل چشم، می تواند به عصب بینایی، که تصاویر را به مغز شما منتقل می کند، آسیب برساند.

اکثر افراد مبتلا به گلوکوم علائم اولیه و درد ندارند. شما باید به طور منظم چشم خود را مورد معاینه قرار دهید، تا پزشک به موقع و قبل از آسیب جبران ناپذیر، گلوکوم را تشخیص دهد.

در این بیماری با بالا رفتن فشار مایع داخل چشم، عصب بینایی دچار آسیب و تخریب می شده و منجر به از دست دادن بینائی می شود . به طور معمول این مایع از طریق سوراخ هائی که به یک کانال متصل هستند تخلیه می شود. اگر این کانال مسدود شود، فشار مایع بالا می رود. دلیل انسداد این کانال ناشناخته است، اما پزشکان پی برده اند که این شرایط می تواند ارثی باشد، به این معنی که از والدین به فرزندان منتقل شود.

علل دیگری که کمتر شایع هستند عبارتند از آسیب های شیمیایی چشم، عفونت شدید چشم، انسداد رگ های خونی داخل چشم و شرایط التهابی. اگرچه این حالت بسیار نادر است، اما گاهی اوقات عمل جراحی چشم برای اصلاح مشکلی دیگری در چشم می تواند گلوکوم را به وجود آورد. این بیماری معمولا بر روی هر دو چشم تاثیر می گذارد، اما ممکن است در یکی از چشم ها شدیدتر مشاهده شود.

گلوکوم زاویه باز : شایع ترین نوع گلوکوم است. در این حالت ساختار سیستم تخلیه در چشم - آن را شبکه مشبک ترا بوکولر می نامند - به نظر طبیعی می رسد ، اما سیال از آن جریان عبور نمیکند.

گلوکوم زاویه بسته: شیوع این بیماری در آسیا بیشتر است. همچنین ممکن است آن را به عنوان گلوکوم زاویه حاد نیز شنیده باشید.  در این حالت مایع داخل چشم درست تخلیه نمی شود زیرا فضای تخلیه بین عنبیه و قرنیه شما بیش از حد باریک می شود. این می تواند باعث افزایش ناگهانی فشار داخل چشم شود. همچنین این بیماری با دوربینی و آب مروارید مرتبط است.

این بیماری بیشتر در بزرگسالان بالای 40 سال دیده می شود، اما جوانان، کودکان و حتی نوزادان نیز می توانند دچار این بیماری شوند. آمریکایی های آفریقایی تبار بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند،

به طور کلی این بیماری در گروه های زیر بیشتر از سایر افراد شایع است:

• نژاد آفریقایی-آمریکایی، روسی، ژاپنی، اسپانیایی، اسکاندیناوی
• سن بیش از 40 سال
• افراد با سابقه خانوادگی گلوکوم
• افراد مبتلا به دیابت
• افرادی که داروهای استروئیدی به مدت طولانی مصرف میکنند

اگر بیش از 40 سال سن داشته باشید و سابقه خانوادگی این بیماری را نیز داشته باشید، هر 1 تا 2 سال یک چک آپ کامل چشم انجام دهید. اگر شما مبتلا به بیماری هایی نظیر دیابت هستید یا در معرض خطر سایر بیماری های چشمی هستید، ممکن است لازم باشد در فواصل زمانی کمتری جهت معاینه به چشم پزشک مراجعه کنید.

اکثر افراد در شروع این بیماری هیچ علایمی ندارند. اولین نشانه اغلب از دست دادن دید محیطی یا جانبی است. این نشانه می تواند بسیار دیر در بیماران ظاهر شود. به همین دلیل است که گلوکوم اغلب به عنوان دزد بینایی  یا نامیده می شود.

تشخیص زود هنگام گلوکوم یکی از دلایلی است که افراد در معرض این بیماری باید در فواصل زمانی منظم یک آزمایش کامل چشم نزد  متخصص چشم داشته باشید. گاهی فشار داخل چشم می تواند به شدت افزایش یابد. در این موارد ممکن است بیمار دچار درد ناگهانی چشم، سردرد، تاری دید و یا هاله بینی در اطراف نور شود.

در صورت داشتن هر یک از علائم زیر، فورا به چشم پزشک مراجعه کنید:

• دیدن هاله در اطراف چراغ ها
• از دست دادن بینایی
• قرمزی چشم
• تهوع یا استفراغ
• چشم درد
• دید تونلی

چشم پزشک از قطره برای باز کردن مردمک چشم استفاده میکند عصب بینایی را مورد بررسی قرار می دهد، برای بررسی فشار چشم ، یک تست به نام تونومتری را انجام می دهد . همچنین پزشک ممکن است از تصویربرداری های مربوط به عصب چشم برای تشخیص بیماری و میزان پیشروی آن استفاده کند.. همچنین در صورت لزوم آزمایش میدان بینایی را انجام می دهد تا ببیند بینایی محیطی در چه وضعیتی قرار دارد.

گلوکوم چگونه درمان می شود؟

پزشک ممکن است قطره های چشمی تجویز کند، همچنین ممکن است جراحی لیزر یا روش های جراحی میکروسکوپی را برای کاهش فشار داخل چشم استفاده کند.

قطره چشم تشکیل مایع در چشم یا جریان خروجی آن را کاهش می دهد، در نتیجه فشار چشم کاهش می یابد. عوارض جانبی ممکن است شامل آلرژی، قرمزی، خارش، تاری دید و تحریک چشم باشد. برخی از داروهای گلوکوم ممکن است قلب و ریه شما را نیز تحت تاثیر قرار دهد. اطمینان حاصل کنید که در مورد هر داروی دیگری که مصرف می کنید و یا حساسیتی که دارید، به پزشک خود اطلاع داده باشید.

جراحی لیزری: با این روش می توان جریان مایع داخل چشم را برای افرادی که دارای گلوکوم زاویه باز هستند افزایش داد و در افراد با گلوکوم زاویه بسته، می توانید انسداد مایع را متوقف کرد. روش های این جراحی عبارتند از:
• ترابکولوپلاستی: منطقه تخلیه باز می شود.
• آیریدوتومی: یک سوراخ کوچک در عنبیه ایجاد می شود تا جریان سیال آزادتر شود.
• سیکلو فوتو کوآگولیشن: درمان لایه میانی چشم برای کاهش تولید مایع داخل چشم

جراحی های میکروسکوپی (micro-surgery) : که در این روش یک کانال جدید برای تخلیه مایع و کاهش فشار چشم ایجاد می کند. گاهی اوقات این نوع از عمل جراحی گلوکوم ناکام است و باید دوباره انجام شود. عوارض این نوع جراحی ممکن است از بین بردن موقت یا دائمی بینایی، خونریزی یا عفونت باشد.

گلوکوم زاویه باز اغلب با ترکیب تمامی روش ها شامل قطره های چشمی، لیزر ترابکولوپلاستی و میکروسرجری درمان می شود. پزشکان تمایل دارند که از داروها شروع کنند، اما شواهدی وجود دارد که عمل جراحی اولیه لیزر یا جراحی های میکروسکوپی برای برخی افراد بهتر باشد.

گلوکوم مادرزادی

گلوکوم مادرزادی( نوزاد با آن متولد می شود ) عمدتا با جراحی درمان می شود، زیرا علت این مشکل  اختلال در سیستم تخلیه مایع داخل چشم است.

آیا می توان از گلوکوما جلوگیری کرد؟
خیر. اما اگر بیماری زود تشخیص داده و برای درمان اقدام شود، می توان بیماری را کنترل کرد.