اختلالات چشمی در بیماری های مربوط به تیروئید

تیروئید غده ای است واقع در جلوی گردن زیر حنجره قرار گرفته است و کارش جذب ید از خون و تولید دو هورمون تیروکسین و تری یدوتیرونین است و نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارد.

منظور از کم کاری و پرکاری تیروئید چیست ؟

به سطح طبیعی هورمون تیروئید در خون یوتیروئید ( euthyroid) گفته می شود. هنگامی که در عملکرد غده تیروئید اختلالی رخ می دهد می تواند به صورت ترشح بیش از حد هورمون ( پرکاری تیروئید ) و یا ترشح کم هورمون ( کم کاری یا هیپوتیروئید) باشد.این عدم تعادل می تواند منجر به علائم مختلفی در بدن شود.ترشح غیرنرمال هورمون ها همراه با یک آنتی بادی غیرطبیعی می تواند باعث بروز علائم چشمی و ایجاد بیماری Graves ( گریوز ) شود. در برخی موارد پرکاری تیروئید می تواند بدون درگیری چشمی نیز باشد.

علائم پرکاری تیروئید چیست؟

علائم شایع پرکاری تیروئید عبارتند از:خستگی، افزایش ضربان قلب، کاهش وزن، عدم تحمل گرما، نازک شدن مو و اسهال.

کم کاری تیروئید نیز ممکن است با علائمی همچون خستگی، کاهش ضربان قلب، افزایش وزن و یبوست همراه باشد.

چه کسانی در معرض بیماری های چشمی تیروئید هستند؟

اگرچه اختلالات تیروئیدی چشم درهرسنی رخ می دهد اما به طور متوسط سن شروع این علائم 45 سال است.اختلالات تیروئید در زنان 3 برابر بیش از مردان است.

علت عوارض چشمی تیروئید چیست؟

سیستم ایمنی در بدن سالم، به وضوح بافت های بدن را از بافت ها یا موارد خارجی تشخیص می دهد. در اختلالات خود ایمنی، آنتی بادی علیه بافت طبیعی بدن تولید می شود. علت بیماری گریوز حمله ی یک آنتی بادی غیر طبیعی به غده ی تیروئید است که اغلب منجر به ترشح بیش از حد یا کمتر از حد هورمون تیروئید می شود.هم چنین آنتی بادی می تواند به بافت های چشمی حمله کرده و منجر به بروز سیمپتوم ها و علائم مختلف در چشم شود.

آیا اختلال تیروئید باعث عوارض چشمی می شود؟

نه، مشکلات تیروئید و مشکلات چشمی تظاهرات مستقلی از یک اختلال خود ایمنی زمینه ای هستند. بنابراین ممکن است عوارض چشمی تیروئید حتی زمانی که یک فرد یوتیروئید است نیز رخ دهد.

علائم و نشانه های مشکلات چشمی تیروئید چیست؟

تقریبا تمام علائم و عوارض چشمی تیروئید ناشی از التهاب بافت اطراف چشم است. اشک ریزش، قرمزی، حساسیت به نور، ورم پلک و انقباض ( رترکشن ) پلک از علائم اولیه ی این بیماری هستند.

تورم بافت چربی طبیعی در کاسه چشم می تواند منجر به فشار چشم به سمت جلو و ایجاد برجستگی و یا برآمدگی متغیر در یک یا دو چشم شود (پروپتوز). پروپتوزیس می تواند با ایجاد کشش یا فشار به عصب بینایی منجر به کاهش توانایی عضلات و حرکت آزادانه ی چشم در جهات مختلف شود و در نتیجه منجر به خستگی چشم، درد در چشم و دوبینی می شود.

درمان عوارض چشمی تیروئید

اگر فردی به اختلالات تیروئید مشکوک است، ارزیابی و درمان مناسب ،تعیین کننده است.اولویت اول بازگرداندن شرایط یوتیروئید است.وضعیت چشم بایستی مورد بررسی و همزمان با درمان غده تیروئید درمان شود. گاهی اوقات مشکلات چشمی حتی پس از بازگشت به حالت عادی غده تیروئید پیشرفت می کنند. مشکلات چشمی باید توسط یک چشم پزشک ارزیابی و درمان شوند.

درمان بسته به شدت و درجه ی فعال بودن بیماری به چند دسته طبقه بندی می شود :

عوارض تهدید کننده بینایی

دو عارضه در این بیماران می تواند منجر به از بین رفتن بینایی شود که باید برای نگهداشتن دید به سرعت پیگیری و درمان شوند.

1- فشار بر روی عصب بینایی توسط بافت های متورم: این حالت می تواند توسط استروئیدهای تزریقی و یا خوراکی برطرف شود و در مواردی که این درمان جواب نمی دهد، جراحی و برداشتن استخوان های اطراف چشم برای از بین بردن فشار وارده به عصب انجام شود. Orbital radiation هم ممکن است همراه با سایر درمان ها به کار رود.

2- زخم قرنیه ناشی از خشکی شدید ایجاد شده به علت پروپتوزیس: این حالت می تواند با قطره های چشمی و پمادهای روان کننده و یا عمل جراحی بستن پلک ها برای حفاظت از چشم کنترل شود.

فاز فعال بیماری

در فاز فعال بیماری بافت هایی که دچار التهاب هستند علائمی مثل تورم، قرمزی و درد دارند. خشکی قرنیه اغلب نیاز به استفاده مکرر ازقطره های اشک مصنوعی، پلاک مجرای اشک و یا بستن پلک ها در شب دارد. دوبینی با عینک های منشور (پریزم) و یا بستن یک چشم وهمچنین تجویز استروئیدهای خوراکی و یا تزریقی با توجه به میزان پیشرفت بیماری ، بنا به نظر پزشک بهبود می یابد. هدف، کنترل واکنش های ایمنی غیر طبیعی است. داروهای دیگری نیز ممکن است برای تنظیم سیستم ایمنی اضافه شود. دوره ی فعال بیماری که ممکن است تا چندین سال طول بکشد نیاز به کنترل و نظارت دقیق و پیوسته تا رسیدن به مرحله تثبیت دارد.

فاز فیبروتیک، پایدار و غیرفعال

فاز فیبروتیک، پایدار و غیرفعال شامل پروپتوزیس، انحراف چشم یا استرابیسم (که منجر به دوبینی می شود) و انقباض پلک است. جراحی رفع انقباض و فشار بر کره چشم گاهی برای از بین بردن بیرون زدگی بد شکل چشم حتی اگر بینایی مشکل نداشته باشد، انجام می شود.

از آن جا که جراحی رفع فشار کره چشم (decompression) می تواند باعث ایجاد یا تغییر استرابیسم و یا تغییر موقعیت پلک شود، معمولا این جراحی قبل از جراحی پلک یا استرابیسم انجام می شود.دوبینی پایدار را می توان با تجویز عینک های منشوری ( پریزم) برای انحرافات کوچک و یا جراحی برای انحرافات بزرگتر، درمان کرد.جراحی استرابیسم با جا به جایی عضلات فیبروتیک به یک موقعیت مناسب تر انجام می شود. انقباض پلک نیز با جراحی و ریلکس کردن ماهیچه های پلک پس از جراحی استرابیسم و یا جراحی رفع فشار کره چشم، برطرف می گردد.