ناخنک (Pterygium)

ناخنک یک بیماری شایع چشمی است که معمولا در افرادی که زمان زیادی خارج از منزل سپری می کنند، دیده می شود. ناخنک, رشد بافت همبند همراه با بافت عروقی است که قرنیه (لایه شفاف جلوی چشم) را مورد تهاجم قرار می دهد. ناخنک در واقع فرایندی غیرطبیعی است که طی آن ملتحمه (غشایی که سفیدی چشم را می پوشاند) به روی قرنیه رشد می کند. این حالت معمولا در گوشه داخلی چشم در نزدیکترین قسمت به بینی تشکیل می­شود.

ضایعه ای غیر سرطانی است که معمولا به آرامی در طول زندگی رشد می کند. همچنین ممکن است رشد آن پس از رسیدن به یک نقطه خاص متوقف شود. در موارد نادر ناخنک می تواند به رشد خود ادامه دهد و مردمک چشم را پوشش دهد و باعث تداخل در بینایی شود.

ناخنک ممکن است یک یا هر دو چشم را تحت تاثیر قرار دهد. هنگامی که تحت تاثیر هر دو چشم است، ناخنک دوطرفه (Bilateral pterygium) نامیده می شود.

ناخنک معمولا بیماری جدی نیست، اما می تواند باعث نشانه های آزار دهنده ای مانند احساس جسم خارجی در چشم شود.

علایم ناخنک

گاهی اوقات ناخنک به غیر از ظاهر آن باعث عوارضی نمی شود. با این حال، ناخنک بزرگ ممکن است باعث قرمزی و التهاب چشم شود.

در برخی موارد، ناخنک می تواند بر روی قرنیه رشد کند و باعث تغییر شکل قرنیه، به اصطلاح آستیگماتیسم، و در نتیجه تاری دید شود.

علایم ناخنک ممکن است شامل:

· سوزش

· احساس ریگ در چشم

· خارش

· احساس جسم خارجی در چشم

· تاری دید

علل ناخنک

به طور واضح مشخص نیست که چه چیزی سبب توسعه ناخنک می شود. اما اکثر کارشناسان معتقدند که ریسک فاکتورهای قابل توجه عبارتند از:

· تماس طولانی با پرتو فرابنفش

· خشکی چشم

· مواد محرک مانند باد و گرد و غبار

بروز ناخنک در میان افرادی که در نزدیکی خط استوا زندگی می کنند بسیار بیشتر است. اما می تواند در هر کسی که در آب و هوای آفتابی زندگی می کند نیز ایجاد شود. اغلب در افراد جوان و سنین 20 تا 40 سال شروع می شود. به نظر می رسد که این بیماری در مردان بیشتر از زنان شایع می باشد.

معمولا همراه با ناخنک از شرایط مشابهی به نام پنگوکولا یاد می شود. پنگوکولا (Pinguecula) برآمدگی یا تکه زردرنگی است که روی سفیدی چشم، بیش تر در گوشه داخلی چشم به وجود می آیـــد. پنگوکولا تومور نیست بلکه تغییری در بافت طبیعی است که منجر به رسوب پروتئین، چربی و یا کلسیم می گردد. پنگوکولا, برخلاف ناخنک, به روی قرنیه رشد نمی کند.
درمان ناخنک

اگر ناخنک دارای علایم خفیفی باشد نیاز به درمان ندارد. اما در شرایط بدتر مانند التهاب، قرمزی و تحریک می توان از درمان­های زیر استفاده کرد:

· قطره ها و پماد های چشمی ضد التهاب

· قطره ها و پمادهای نرم کننده و مرطوب کننده

· هر چند وقت یکبار استفاده از قطره تنگ کننده عروق

· استفاده کوتاه مدت از قطره های چشمی استروئیدی

اگر ضایعه باعث ناراحتی مزمن و یا تداخل در بینایی شود، می توان آن را با یک جراحی سرپایی حذف کرد.

ناخنک, با وجود جراحی مناسب, ممکن است (به ویژه در افراد جوان) عود نماید. گاهی برای جلوگیری از عود ناخنک, از پرتودرمانی سطحی یا داروهای خاصی در حین عمل و یا پیوند ملتحمه از قسمت سالم بر روی منطقه ای که ناخنک برداشته شده است، استفاده می شود. محافظت چشم ها در برابر پرتو های فرابنفش با استفاده از عینک های آفتابی مناسب و جلوگیری از خشکی چشم و رسیدن غبار به آن نیز ممکن است مفید باشد.