عمل کاشت لنز

عمل کاشت لنز چیست؟

عمل کاشت لنز داخل چشمی، یک فرآیند جراحی دقیق است که در آن یک لنز مصنوعی، شفاف و زیست‌سازگار (Biocompatible) در داخل چشم قرار می‌گیرد تا عیوب انکساری مانند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم را اصلاح کند. این لنزها برخلاف لنزهای تماسی که روی سطح قرنیه قرار می‌گیرند، در داخل چشم و به صورت دائمی کاشته می‌شوند. این عمل به دو منظور اصلی انجام می‌شود: یکی به عنوان بخشی از جراحی آب مروارید (Cataract Surgery) که در آن لنز کدر شده طبیعی چشم با یک لنز مصنوعی جایگزین می‌شود، و دیگری به عنوان یک روش مستقل برای اصلاح بینایی (Refractive Surgery) در افرادی که کاندیدای مناسبی برای لیزیک یا سایر جراحی‌های لیزری نیستند.

انواع لنزهای داخل چشمی

تکنولوژی لنزهای داخل چشمی در سال‌های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته است. امروزه، گزینه‌های متنوعی بر اساس نیازهای بینایی و سبک زندگی هر فرد وجود دارد. انتخاب نوع لنز با مشورت دقیق چشم‌پزشک صورت می‌گیرد.

لنزهای تک‌کانونی (Monofocal IOLs)

این لنزها رایج‌ترین نوع هستند و تنها یک نقطه کانونی دارند. آن‌ها می‌توانند دیدی بسیار شفاف برای یک فاصله مشخص (معمولاً دور) فراهم کنند. پس از کاشت این لنزها، بیمار برای دیدن فواصل نزدیک (مانند مطالعه) به عینک نیاز خواهد داشت.

لنزهای چندکانونی (Multifocal IOLs)

این لنزهای پیشرفته دارای چندین ناحیه کانونی هستند که به بیمار اجازه می‌دهند تا دید واضحی در فواصل مختلف (دور، میانی و نزدیک) داشته باشد. هدف اصلی این لنزها، کاهش یا حذف کامل نیاز به عینک پس از جراحی است. برندهایی مانند PanOptix از Alcon در این دسته قرار می‌گیرند.

لنزهای توریک (Toric IOLs)

لنزهای توریک به طور خاص برای اصلاح آستیگماتیسم طراحی شده‌اند. آستیگماتیسم به دلیل شکل نامنظم قرنیه یا عدسی چشم رخ می‌دهد و این لنزها با طراحی منحصربه‌فرد خود، این بی‌نظمی را جبران کرده و دیدی شفاف و بدون سایه ایجاد می‌کنند.

لنزهای تطابقی (Accommodative IOLs)

این لنزها با تقلید از عملکرد لنز طبیعی چشم، با استفاده از حرکات عضلات داخل چشم، نقطه کانونی خود را تغییر می‌دهند. این قابلیت به بیمار کمک می‌کند تا بتواند روی فواصل مختلف تمرکز کند و وابستگی به عینک را کاهش دهد. Crystalens از Bausch + Lomb نمونه‌ای از این نوع لنز است.

لنزهای فیکیک (Phakic IOLs)

این نوع لنزها که به آن‌ها ICL (Implantable Collamer Lens) نیز گفته می‌شود، بدون خارج کردن لنز طبیعی چشم، در داخل آن کاشته می‌شوند. این روش برای افراد جوانی که نمره چشم بسیار بالا دارند و کاندیدای مناسبی برای لیزیک نیستند، یک گزینه فوق‌العاده محسوب می‌شود. لنز Visian ICL از Staar Surgical معروف‌ترین نمونه در این دسته است.

مراحل انجام عمل کاشت لنز

فرآیند کاشت لنز یک جراحی سرپایی، سریع و معمولاً بدون درد است که تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و شامل سه مرحله اصلی است.

1. آماده‌سازی و بی‌حسی: ابتدا سطح چشم با استفاده از قطره‌های مخصوص، بی‌حس می‌شود. سپس اطراف چشم به طور کامل ضدعفونی شده و پلک‌ها با ابزار مخصوصی باز نگه داشته می‌شوند تا از پلک زدن جلوگیری شود.
2. ایجاد برش و جایگذاری لنز: جراح با استفاده از لیزر فمتوسکند یا ابزار جراحی، یک برش بسیار کوچک (حدود ۲ تا ۳ میلی‌متر) روی قرنیه ایجاد می‌کند. سپس لنز تاشده جدید از طریق این برش وارد چشم شده و در محل دقیق خود (در صورت جراحی آب مروارید، جای لنز طبیعی، و در مورد لنزهای فیکیک، پشت عنبیه) باز و تنظیم می‌شود.
3. پایان عمل: در اکثر موارد، برش ایجاد شده به قدری کوچک است که نیازی به بخیه ندارد و خودبه‌خود ترمیم می‌شود. در نهایت، چشم با یک محافظ پلاستیکی پوشانده می‌شود. کل این فرآیند برای هر چشم حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.

مزایای عمل کاشت لنز

• اصلاح دائمی بینایی: این لنزها برای تمام عمر طراحی شده‌اند و یک راه حل دائمی برای مشکلات بینایی ارائه می‌دهند.
• کیفیت دید بالا: بسیاری از بیماران پس از عمل، کیفیتی از دید (وضوح و کنتراست) را تجربه می‌کنند که حتی با بهترین عینک‌ها نیز ممکن نبود.
• کاهش وابستگی به عینک: به خصوص با لنزهای پیشرفته چندکانونی، نیاز به استفاده از عینک مطالعه یا رانندگی به شدت کاهش می‌یابد.
• دامنه وسیع اصلاح: این روش قادر به اصلاح نمره‌های بسیار بالای نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم است که از طریق لیزیک قابل درمان نیستند.
• ایمنی و قابلیت بازگشت (در مدل‌های فیکیک): لنزهای فیکیک (ICL) در صورت لزوم قابل برداشتن یا تعویض هستند.
• محافظت در برابر UV: اکثر لنزهای مدرن دارای فیلتر محافظ در برابر اشعه ماوراء بنفش هستند.

عوارض و خطرات احتمالی لنزهای داخل چشمی

عمل کاشت لنز داخل چشمی، مانند هر جراحی دیگری، با ریسک‌های احتمالی همراه است. با این حال، به لطف تکنولوژی‌های پیشرفته و مهارت جراحان، درصد موفقیت این عمل بسیار بالا (بیش از ۹۵٪) و عوارض آن نادر است. برخی از خطرات احتمالی عبارتند از:

• عفونت داخل چشمی (Endophthalmitis)
• افزایش موقت فشار داخل چشم
• تورم قرنیه یا شبکیه
• جابه جایی یا چرخش لنز
• احساس دیدن هاله یا درخشش نور (Glare and Halos)، به خصوص در شب
• خشکی چشم

انتخاب یک کلینیک معتبر و جراح باتجربه، مانند تیم متخصص کلینیک چشم پارسیان، و همچنین رعایت دقیق دستورالعمل‌های بعد از عمل، نقش حیاتی در به حداقل رساندن این خطرات دارد.

مراقبت‌های بعد از عمل کاشت لنز

دوره بهبودی پس از عمل کاشت لنز معمولاً سریع است، اما رعایت نکات مراقبتی برای دستیابی به بهترین نتیجه ضروری است.

• استفاده منظم از قطره‌ها: قطره‌های آنتی‌بیوتیک و ضدالتهاب تجویز شده توسط پزشک باید دقیقاً طبق دستور مصرف شوند.
• محافظت از چشم: استفاده از محافظ چشمی، به خصوص هنگام خواب، برای جلوگیری از فشار یا ضربه تصادفی به چشم الزامی است.
• پرهیز از فعالیت‌های سنگین: از بلند کردن اجسام سنگین، ورزش‌های پرتحرک و خم شدن شدید برای چند هفته اول خودداری کنید.
• اجتناب از تماس آب و گرد و غبار با چشم: هنگام حمام کردن مراقب باشید آب وارد چشم نشود و از محیط‌های آلوده دوری کنید.
• ویزیت‌های منظم: حتماً در تمام جلسات معاینه پس از عمل که توسط پزشک تعیین می‌شود، شرکت کنید.

چه کسانی گزینه مناسب کاشت لنز هستند؟

تعیین اینکه آیا شما کاندیدای مناسبی برای این عمل هستید یا خیر، تنها پس از یک معاینه جامع چشم‌پزشکی مشخص می‌شود. اما به طور کلی، شرایط زیر برای کاندیداهای ایده‌آل در نظر گرفته می‌شود:

• افراد با نمره چشم بالا: کسانی که نزدیک‌بینی، دوربینی یا آستیگماتیسم شدید دارند و نمی‌توانند لیزیک کنند.
• افراد با قرنیه نازک: ضخامت قرنیه برای انجام عمل‌های لیزری کافی نیست.
• بیماران مبتلا به آب مروارید: این عمل بخش اصلی درمان آب مروارید است.
• داشتن سلامت عمومی و چشمی مناسب: عدم وجود بیماری‌های فعال چشمی مانند گلوکوم کنترل‌نشده یا عفونت.
• سن مناسب: معمولاً برای لنزهای فیکیک سن بین ۲۱ تا ۴۵ سال و برای جراحی آب مروارید بالای ۵۰ سال.
• ثبات نمره چشم: حداقل به مدت یک سال نمره چشم بیمار تغییری نکرده باشد.

تفاوت کاشت لنز با سایر روش‌های اصلاح بینایی

درک تفاوت‌های کلیدی بین کاشت لنز، لیزیک و لازک به شما در تصمیم‌گیری بهتر کمک می‌کند.