پی آر کی ( PRK) و ترانس (Trans-PRK)

تصمیم برای رهایی از عینک و لنز، یک تصمیم بزرگ و هیجان‌انگیز است. امروزه، عمل‌های جراحی لیزری چشم مانند پی آر کی (PRK) و ترنس پی آر کی (Trans-PRK) این رویا را به واقعیتی در دسترس تبدیل کرده‌اند. هر دو روش برای اصلاح عیوب انکساری (مانند نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم) به کار می‌روند و از ایمن‌ترین جراحی‌های سطحی چشم محسوب می‌شوند.

اما تفاوت عمل پی آر کی و ترنس پی آر کی دقیقاً در چیست و کدام یک برای شما مناسب‌تر است؟

پاسخ کوتاه در نحوه آماده‌سازی قرنیه نهفته است. هر دو عمل یک هدف دارند: تغییر شکل سطح قرنیه با استفاده از لیزر اگزایمر. اما تفاوت اصلی در مرحله اول عمل، یعنی نحوه برداشتن لایه سطحی و محافظ قرنیه (اپی‌تلیوم) است.

در این مقاله از کلینیک پارسیان به صورت جامع، این دو روش را مقایسه می‌کنیم تا با آگاهی کامل، قدم در مسیر شفافیت دید بگذارید.

عمل پی آر کی (PRK) چیست؟ (روش کلاسیک و مطمئن)

عمل PRK (مخفف Photorefractive Keratectomy) اولین نسل از جراحی‌های لیزری چشم و یکی از مطمئن‌ترین روش‌ها با سابقه درخشان بیش از دو دهه است.

این عمل در دو مرحله اصلی انجام می‌شود:

• آماده‌سازی قرنیه: در این مرحله، جراح با استفاده از ابزار دستی بسیار ظریف (و گاهی با کمک الکل رقیق‌شده پزشکی)، لایه نازک اپی‌تلیوم را به آرامی از سطح قرنیه برمی‌دارد.
• اصلاح بینایی: پس از کنار رفتن اپی‌تلیوم، لیزر اگزایمر با دقت بالا بر اساس شماره چشم شما، سطح قرنیه (استروما) را تراش داده و شکل آن را اصلاح می‌کند.

در پایان، یک لنز پانسمانی موقت روی چشم قرار می‌گیرد تا اپی‌تلیوم جدید بتواند طی ۳ تا ۵ روز آینده رشد کرده و سطح قرنیه را ترمیم کند.

عمل ترنس پی آر کی (Trans-PRK) چیست؟ (روش پیشرفته و بدون لمس)

ترنس پی آر کی (Trans-PRK)، نسخه تکامل‌یافته و پیشرفته‌تر PRK است که به آن “عمل تمام لیزری” یا “بدون لمس (No-Touch)” نیز گفته می‌شود.

بزرگترین مزیت و تفاوت این روش، حذف کامل مرحله اول دستی است. در Trans-PRK:

• آماده‌سازی و اصلاح همزمان: دستگاه لیزر اگزایمر، خود به صورت هوشمند، ابتدا لایه اپی‌تلیوم را با دقتی فراتر از دست انسان برمی‌دارد.
• ادامه اصلاح: بلافاصله پس از برداشت اپی‌تلیوم، همان دستگاه لیزر، کار تراش و اصلاح قرنیه را ادامه می‌دهد.

تمام این فرآیند در یک مرحله و تنها توسط لیزر انجام می‌شود و هیچ ابزار دستی با سطح چشم شما تماس پیدا نمی‌کند. در این روش نیز در انتها از لنز پانسمانی برای کمک به ترمیم استفاده می‌شود.

جدول مقایسه: تفاوت پی آر کی و ترنس پی آر کی در یک نگاه

برای درک بهتر تفاوت‌ها، جدول زیر خلاصه‌ای دقیق از مقایسه این دو روش ارائه می‌دهد:

ویژگی (Feature)	عمل پی آر کی (PRK)	عمل ترنس پی آر کی (Trans-PRK)
نحوه برداشت اپی‌تلیوم	به صورت دستی توسط جراح (با ابزار یا الکل)	به صورت خودکار توسط لیزر اگزایمر
تماس با چشم	تماس ابزار جراحی با سطح چشم وجود دارد	بدون لمس (No-Touch)؛ تماماً با لیزر
دقت برداشت اپی‌تلیوم	وابسته به مهارت جراح	بسیار بالا و یکنواخت (توسط لیزر)
سرعت عمل	کمی طولانی‌تر (به دلیل مرحله آماده‌سازی دستی)	سریع‌تر (چون هر دو مرحله با لیزر است)
درد بعد از عمل	معمولاً درد و ناراحتی ۳ تا ۵ روز وجود دارد	اغلب کمتر است (به دلیل برداشت یکنواخت‌تر اپی‌تلیوم)
سرعت بهبودی (ترمیم)	خوب	اغلب سریع‌تر است (ترمیم اپی‌تلیوم ممکن است زودتر کامل شود)

مزایا و معایب PRK و Trans-PRK

هیچ عملی به طور مطلق «بهتر» نیست؛ هرکدام مزایا و معایب خود را دارند.

مزایای عمل PRK

• سابقه طولانی: این روش دهه‌ها مورد استفاده قرار گرفته و نتایج بلندمدت آن کاملاً شناخته شده و قابل اعتماد است.
• ایمنی بالا: به دلیل عدم ایجاد برش عمیق (فلپ) در قرنیه، استحکام قرنیه حفظ می‌شود و ریسک عوارض مرتبط با فلپ (مانند لیزیک) وجود ندارد.
• مناسب برای قرنیه‌های نازک: افرادی که قرنیه نازک‌تری دارند، کاندیدای عالی برای PRK هستند.

معایب عمل PRK

• دوره نقاهت طولانی‌تر: بازگشت به دید کامل ممکن است چند هفته طول بکشد.
• ناراحتی بعد از عمل: به دلیل برداشت دستی اپی‌تلیوم، بیمار معمولاً چند روز اول درد، سوزش و اشک‌ریزش را تجربه می‌کند.

مزایای عمل Trans-PRK

• عمل بدون لمس: این ویژگی برای بیمارانی که از تماس ابزار با چشم استرس دارند، یک مزیت روانی بزرگ است.
• دقت بسیار بالا: برداشت اپی‌تلیوم توسط لیزر، دقیق‌تر و یکنواخت‌تر است.
• درد و ناراحتی کمتر: بسیاری از گزارش‌ها حاکی از آن است که به دلیل سطح صاف‌تر ایجاد شده توسط لیزر، درد بعد از عمل کمتر و ترمیم اپی‌تلیوم سریع‌تر است.
• سرعت عمل: کل فرآیند جراحی سریع‌تر انجام می‌شود.

معایب عمل Trans-PRK

• وابستگی به تکنولوژی: این عمل نیازمند دستگاه‌های لیزر اگزایمر بسیار پیشرفته و خاصی است.
• محدودیت در شماره‌های پایین: در گذشته، این روش برای شماره‌های چشم خیلی پایین توصیه نمی‌شد، اگرچه تکنولوژی‌های جدید این محدودیت را تا حد زیادی برطرف کرده‌اند.
• همچنان یک عمل سطحی است: با وجود تمام مزایا، Trans-PRK هنوز یک عمل سطحی است و (نسبت به لیزیک) دوره نقاهت همراه با لنز پانسمانی دارد.

لازک (LASEK) و اپی‌لیزیک چه تفاوتی با این دو روش دارند؟

شاید نام‌های لازک و اپی‌لیزیک را هم شنیده باشید. این دو روش نیز شبیه به PRK هستند و تنها در نحوه برداشتن اپی‌تلیوم تفاوت جزئی دارند (لازک با الکل و اپی‌لیزیک با دستگاهی به نام میکروکراتوم).

در گذشته تصور می‌شد این روش‌ها بر PRK ارجحیت دارند، اما مطالعات بلندمدت نشان داد که نتایج نهایی، سرعت بهبودی و میزان درد تفاوت چندانی با PRK ندارند. به همین دلیل، امروزه اکثر جراحان مدرن، PRK کلاسیک یا نسخه پیشرفته‌تر آن یعنی Trans-PRK را به دلیل سادگی و نتایج عالی، ترجیح می‌دهند.

نتیجه‌گیری: بالاخره PRK یا Trans-PRK؟

هر دو عمل PRK و Trans-PRK، روش‌هایی ایمن، موثر و عالی برای اصلاح عیوب انکساری هستند، خصوصاً برای افرادی که قرنیه نازک دارند یا در فعالیت‌های ورزشی پربرخورد شرکت می‌کنند.

انتخاب نهایی به تشخیص جراح شما بستگی دارد.

• Trans-PRK به عنوان یک روش «تمام لیزری» و «بدون لمس»، تجربه‌ای راحت‌تر در حین عمل و اغلب دوره نقاهت کوتاه‌تر و کم‌دردتری را ارائه می‌دهد.
• PRK یک روش استاندارد طلایی با دهه‌ها سابقه موفق است که ایمنی و کارایی خود را کاملاً اثبات کرده است.

مهم‌ترین قدم، مشاوره با یک چشم‌پزشک و جراح باتجربه است. او پس از انجام عکس‌برداری‌ها و معاینات دقیق قرنیه (مانند توپوگرافی)، ضخامت قرنیه، شماره چشم و سبک زندگی شما را ارزیابی کرده و بهترین و ایمن‌ترین روش را به شما پیشنهاد خواهد داد. کلینیک چشم پزشکی پارسیان با داشتن با تجربه ترین و بهترین چشم پزشکان در شهر اصفهان آماده ارائه خدمات انواع عمل لیزر چشم به شما عزیزان است.